ÇOCUK RUH SAĞLIĞI

ÇOCUK RUH SAĞLIĞI

Ruh Sağlığı Ne Demektir? Ruh sağlığı, yaşam olayları karşısında neler düşündüğümüz, neler hissettiğimiz ve nasıl davrandığımızdır. Ruh sağlığı, kendimize, yaşamımıza, tanıdığımız ve ilgilendiğimiz insanlara nasıl baktığımızdır. Ayrıca ruh sağlığı, zorlanma karşısındaki (stres gibi…) davranışlarımızı, insanlarla kurduğumuz ilişkileri, tercihlerimizi ve seçimlerimizi belirler. Yaşamın her döneminde fiziksel sağlık kadar ruh sağlığı da önemlidir.

Ruh Sağlığı Problemleri :
Bir çocuğun ateşinin yükseldiği kolayca anlaşılabilir, fakat ruh sağlığının bozulduğunu anlamak daha zordur. Çünkü ruh sağlığı ile ilgili problemler her zaman gözle görülmeyebilir ama belirtilerini anlamak mümkündür.

Ruh sağlığı problemleri teşhis edilebilmektedir. Ruh sağlığı uzmanları belirtilerle ilgili bilgileri toplamakta ve incelemektedirler. Depresyon ve kaygı ile uyum, yeme bozuklukları ve dikkat eksikliği/hiperaktivite ruh sağlığı problemlerinden bazılarıdır. Ruh sağlığı problemleri her beş çocuktan birinde her hangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Ne yazık ki, ruh sağlığı bozulan çocukların tahminen üçte ikisi ihtiyaçları olan yardımı alamamaktadır.

Pek çok çocuk ve ergen, kısa süreli bir tedavi görerek anlatabilecekleri ve ciddi bir ruh sağlığı problemine dönüşmeyebilen duygusal zorlanma dönemleri yaşarlar. Örneğin; sevilen birinin kaybı, aile ilişkilerinde bir değişme bu tür problemlere yol açabilir. Bir çocuğun ruh sağlığı zihinsel kapasitesi ile ilişkili değildir. Ruh sağlığı sorunları olmayan çocuklarınki gibi ruh sağlığı sorunları olan çocuklarında zeka düzeyleri düşükten (zihinsel gerilik) yükseğe kadar değişebilir.

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birimi, çeşitli ruh sağlığı sorunları olan çocukların ve ergenlerin özel ihtiyaçlarını karşılamaya yardım eden, okulların destek hizmetlerinden biridir. Danışma alan herkesin ruh sağlığı sorunu olmayabilir.

Ciddi Duygusal Bozukluklar :
Çocuklar ve ergenler için “ciddi duygusal bozukluklar” deyimi günlük yaşamı ve evde, okulda ya da toplum içindeki işlevleri ciddi bir şekilde engelleyen rahatsızlıklar için kullanılır. Ciddi duygusal rahatsızlık her yirmi gençten birinde her hangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Bu tür ruh sağlığı sorunları yardım edilmezse, okulda başarısızlığa, alkol yada ilaç kullanımına, aile ile çatışmaya, şiddete ve hatta intihara yol açabilir.
Nedenler :
Küçük çocukların ruh sağlığı sorunlarının temelindeki nedenlerin hepsini bilmiyoruz. Bu sorunların hem çevre hem de biyolojik yapıyla ilgili olduklarını biliyoruz. Biyolojik nedenler içinde, kalıtım, kimyasal dengesizlik ve merkezi sinir sisteminin zarar görmesi sayılabilir. Pek çok çevresel faktör çocukları tehlikeye sokabilir. Örneğin, şiddete, istismara, ihmale, ölüm ya da boşanma nedeniyle, sevilen birinin kaybına ya da bozuk ilişkilere maruz kalan çocuklar için ruh sağlığı bozulma riski daha fazladır. Diğer risk faktörleri ırk, cinsel yönelim, din, ya da yoksulluk nedeniyle reddedilmeyi içerir. Çocuk için doğru yardımı buluncaya kadar aramayı sürdürmek önemlidir. Bazı aileler, başkalarının ne söyleyeceğinden ya da ne düşüneceğinden korkarak yardım alamazlar. Bakımın maliyeti, sınırlı sigorta hakları ya da hiçbir sağlık sigortasının olmaması gibi başka engellerde çıkabilir. Bunlar aile için gerçek sorunlar olabilir. Ancak tedavi gerektirir.

Bazı ruh sağlığı yardım kurumları ya da toplum ruh sağlığı merkezleri, ailenin ödeme gücüne göre ücretleri ayarlayabilmektedirler.

Çocuğunuzun Ruh Sağlığının Korunması :
Ana-baba ve öğretmen olarak çocuğun fiziksel güvenliğinden ve duygusal rahatsızlığından sorumlusunuz. Bir çocuğu büyütmenin tek bir doğru yolu yoktur. Eğitim tarzları değişir fakat çocuk için yapılması gerekenler aynıdır. Aşağıdaki önerilerde eksiklikler olabilir. Gelişim dönemleri, yapıcı problem çözme, disiplin tarzları ve diğer ana-babalık becerilerine ilişkin kütüphanelerde ve kitapçılarda yararlı kitaplar bulabilirsiniz.
· Besleyici gıdalar, düzenli sağlık kontrolleri, aşı ve sporun yanı sıra, çocuğa güvenli bir ev ve çevre sağlamak için elinizden geleni yapın. Çocuk gelişim dönemlerini öğrenin, böylece çocuğunuzun yapabileceğinden azını ya da fazlasını beklemeyin.
· Çocuğunuzun duygularını ifade etmeye teşvik edin ve duygularına saygı gösterin.
· Çocuğunuza herkesin acı, korku, öfke ve kaygı yaşadığını anlatın. Bu duyguların kaynaklarını öğrenmeye çalışın. Çocuğunuzun öfkesini olumlu bir şekilde şiddete başvurmadan göstermesine yardım edin.
· Aranızdaki saygı ve güveni geliştirin. Anlaşamadığınızda bile sesinizi yükseltmemeye dikkat edin. İletişim kanallarını açık tutun.
· Çocuğunuzu dinleyin. Çocuğunuzun anlayabileceği kelimeler ve örnekler kullanın. Onu soru sormaya teşvik edin. Rahatlık ve güven verin. Dürüst olun. Çocuğunuzun olumlu yönleri üzerinde durun. Her konuda konuşmaya istekli olduğunuzu gösterin.
· Kendi problem çözme ve baş etme becerilerinize bakın. İyi bir örnek misiniz? Eğer çocuğunuzun duygularından ve davranışlarından bunaldıysanız, kendi engellenmelerinizi ya da öfkenizi kontrol edemiyorsanız yardım arayın.
· Çocuğunuzun yeteneklerine destek olun, sınırlılıklarını kabul adin. Hedefleri başka birinin beklentilerine göre değil çocuğunuzun yeteneklerine ve ilgilerine göre oluşturun. Başarılarını kutlayın. Çocuğunuzun yeteneklerini başka çocuklarınkilerle kıyaslamayın. Çocuğunuzu tek başına değerlendirin. Çocuğunuzla birlikte olmak için düzenli olarak zaman ayırın.
· Çocuğunuzun bağımsızlığını destekleyin ve benlik değerini artırmasına yardım edin. Yaşamın iniş çıkışlarında çocuğunuzun yanında olun. Çocuğunuzun problemlerinin üstesinden gelebileceğini ve yeni yaşantılarla baş edebileceğine güvendiğinizi gösterin. Yapıcı, açık ve tutarlı bir disiplin uygulayın. (Disiplin, fiziksel bir ceza değil, bir öğretim şeklidir.) Bütün çocuklar ve aileler farklıdır. Çocuğunuz için hangi yolun daha etkili olduğunu öğrenin. Olumlu davranışlarını onaylayın. Çocuğunuzun hatalarından ders almasına yardım edin.
· Koşulsuz sevin. Özür dileme, iş birliği, sabır, bağışlama ve başkalarıyla ilgilenmenin önemini öğretin.

RUH SAĞLIĞI TESTİ
Çocuğunuzda görülen belirtilere ? işareti koyunuz.
DUYGULARLA İLGİLİ GÜÇLÜKLER :

*Makul bir neden olmadan üzülme, çaresizlik duyma ve bu duygulardan kurtulamama

BÜYÜK DEĞİŞİMLER:

*Okul durumunda kötüleşme

SINIRLILIKLAR:

*Kendini verememe, karar vermede zorlanma
*Yerinde oturamama, dikkati toplayamama
*Zarar görmekten, başkalarını incitmekten, “kötü” bir şey yapmaktan korkma
* Gün içinde defalarca yıkanma ve eşyaları temizleme ihtiyacı duyma ya da belirli davranışları tekrarlama
*Gelecek hakkında umutsuz ve karamsar olma
*Sürekli tedirgin ve sinirli olma
* Çok hızlı seyreden düşüncelerden kurtulamama
* Tekrarlanan kabuslar görme

SORUN YARATAN DAVRANIŞLAR:

* Alkol ya da ilaç kullanma
* Çok miktarda yeme ve sonra kusmaya çalışma, müshil ilaçlarını kötüye kullanma ya da kilo almaktan kaçınmak için lavman kullanma
* Uygun kiloda olmasına karşın takıntılı bir şekilde spor yapmayı ya da diyet uygulamayı sürdürme
* Başkalarına ve eşyalarına sık zarar verme ya da yasaları ihlal etme
* Yaşamını tehlikeye sokacak şeyler yapma

HEMEN YARDIM İSTEYİN
Eğer çocuğunuz, bu belirtilerden birini gösteriyorsa ya da belirtileri ciddi ise, hemen yardım isteyin. Okuldaki psikolojik danışman ve rehber öğretmenle, doktorunuzla ya da çocuğunuzun ruh sağlığı probleminin olup olmadığını değerlendirebilecek bir ruh sağlığı uzmanı ile konuşun.