Paydaşların Rehberlik Hizmetlerine Bakışı ve Etkileri
Paydaşların Rehberlik Hizmetlerine Bakışı ve Etkileri
Rehberlik hizmetleri, eğitim sisteminde öğrencilere psikolojik, sosyal ve akademik destek sunan kritik bir bileşendir. Ancak, bu hizmetlerin etkinliği, rehber öğretmenler/psikolojik danışmanlar ile öğrenciler, öğretmenler, idare ve aileler arasındaki etkileşime bağlıdır. Paydaşların rehberlik hizmetlerine yönelik algıları ve yaklaşımları, hizmetin kalitesini doğrudan etkilemektedir.
Öğrencilerin Rehberlik Hizmetlerine Bakışı
Öğrenciler genellikle rehber öğretmenleri/psikolojik danışmanları güvenilir bir danışman olarak görüp destek almak için başvururlar. Ancak, bazı öğrenciler rehberlik hizmetlerini sadece akademik destek ya da disiplin süreçleriyle ilişkilendirmekte ve bu nedenle hizmetin sunduğu geniş kapsamlı desteği fark edememektedir. Rehber öğretmenlerin bu noktada rehberlik hizmetlerinin kapsamını öğrencilere doğru şekilde anlatmaları büyük önem taşımaktadır.
Bazı idareciler ve öğretmenler, rehberlik birimini disiplin merkezi gibi tanıtarak öğrencilerde çekingenlik yaratabilmektedir. Ancak, bilgilendirme çalışmalarıyla bu algı yavaş yavaş değişmektedir. Ayrıca, rehber öğretmenlerin sadece problem yaşayan öğrencilere yönelik çalışan kişiler olarak görülmesi, mesleğin işlevini daraltmakta ve rehber öğretmenlerin rol çatışması yaşamasına neden olabilmektedir (Koray Alay & Ürü Şimşek, 2022).
Öğretmenler ve İdarenin Rehberlik Hizmetlerine Yaklaşımı
Okullardaki rehberlik hizmetlerinin başarısında öğretmenler ve idare önemli bir role sahiptir. Ancak, bazı okullarda rehber öğretmenler ders açığını kapatmak veya disiplin sorunlarını çözmek için görevlendirilmekte, bu durum ise rehberlik hizmetlerinin temel amacından sapmasına neden olmaktadır. Abbasoğlu (2014), öğretmenlerin rehberlik hizmetlerine yönelik tutumlarının mesleki kıdem, cinsiyet ve hizmet içi eğitim gibi değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterdiğini belirtmektedir.
Öğretmenler ve idare, rehberlik hizmetlerine dair yeterli farkındalığa sahip olmadığında, rehber öğretmenlerin asli görevlerini yerine getirmeleri zorlaşmaktadır. Bunun önüne geçebilmek için öğretmenlerin rehberlik hizmetlerinin önemi konusunda bilinçlendirilmesi ve rehberlik servisleri ile iş birliği yapmaları teşvik edilmelidir. Akten’in (2007) araştırmasına göre, rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri, yöneticilerin olumsuz tutumları ve fiziksel imkânların yetersizliği gibi faktörlerden etkilenmektedir.
Ailelerin Rehberlik Hizmetlerine Bakışı
Aileler genellikle rehberlik hizmetlerinin akademik başarı odaklı olduğunu düşünse de, çocuklarının psikososyal gelişimi açısından bu hizmetler kritik bir öneme sahiptir. Flood ve Joseph (2023), ailelerin rehberlik hizmetlerinden yararlanma konusunda çekinceler yaşayabileceğini ve bu çekincelerin damgalanma korkusu gibi nedenlerden kaynaklandığını ortaya koymuştur.
Bazı aileler, çocuklarının akademik başarısızlıklarının nedenlerini yalnızca eğitim sürecinde ararken, rehber öğretmenler bu başarısızlığın psikososyal faktörlerden kaynaklanabileceğini fark edebilir. Bu gibi durumlarda, ailelere rehberlik hizmetlerinin amacı doğru şekilde anlatılmalıdır. Bayraktar & Ekşioğlu’na (2021) göre, rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin gizlilik ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, ailelerin bu sürece olan güvenini artırmaktadır.
Sonuç
Rehber öğretmenler, eğitim sisteminin temel taşlarından biri olup, öğrencilerin akademik ve psikososyal gelişimini desteklemektedir. Ancak, rehberlik hizmetlerinin etkinliği, öğrenciler, öğretmenler, idare ve ailelerin bu hizmetlere yönelik algılarıyla doğrudan bağlantılıdır. Olumlu bir rehberlik kültürü oluşturmak için paydaşlar arasında etkili iletişim ve bilinçlendirme çalışmaları yürütülmelidir. Balcı (2014), rehber öğretmenlerin daha etkili hizmet sunabilmesi için deneyime dayalı destek programlarının ve hizmet içi eğitimlerin artırılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Rehberlik hizmetlerinin eğitim sistemindeki rolünün tam anlamıyla anlaşılması ve desteklenmesi, öğrenci başarısını artırmakla kalmayıp, okul ekosisteminin genel sağlığını da olumlu yönde etkileyecektir.
Uzman Psikolog İbrahim Elibal